Om de TTP-aanpak in scholen te implementeren zullen veel docenten zich moeten professionaliseren in het uitvoeren van de fases van een TTP-les. Een effectieve professionaliseringsaanpak is daarvoor van belang. Een aanpak die goed bruikbaar is gebleken, is Lesson Study (De Vries, Verhoef & Goei, 2016).
De kern van LS is dat docenten in een klein team onderzoekscycli doorlopen. Elke cyclus bevat de volgende vier hoofdonderdelen (Lewis, Perry, & Murata, 2006, De Vries & Roorda, 2019):
(1) Een onderzoeksmatige oriëntatie op het thema, het bepalen van het doel en de onderzoeksvraag gericht op het leren van leerlingen, en het bestuderen van materiaal en publicaties;
(2) Het ontwerpen van een onderzoeksles bedoeld om het denken van het team te expliciteren over hoe een bepaald onderwerp het beste geleerd en onderwezen kan worden;
(3) Het geven van de onderzoeksles waarbij de teamleden het leren van de leerlingen observeren en gegevens verzamelen over hun leerproces;
(4) Het gezamenlijk analyseren van de verzamelde gegevens, het bespreken van implicaties voor het verbeteren van de onderzoeksles, het reflecteren op wat leerlingen en docenten geleerd hebben, en het delen van opbrengsten (De Vries & Roorda, 2019).
We zien het als grote meerwaarde om LS en de ontwikkeling van TTP-lessen te combineren. De ervaring is dat het waardevol is dat er een begeleider aanwezig is die ondersteunt bij het doorlopen van de stappen van LS en het ontwikkelen van de TTP-les. Een handreiking met informatie voor begeleiders vind je hier.
Het samen ontwikkelen, de observaties van leerlingen en de gezamenlijke reflectie blijken krachtige en inspirerende onderdelen. Een van onze trajectbegeleiders verwoordde dit als volgt:
“Het enthousiasme van de sectie om samen na te denken over goed onderwijs heb ik ervaren als een van de meest belangrijke onderdelen van deze cyclus. De sectie was bezig met te bedenken hoe leerlingen zouden denken, meer dan met, hoe leg je iets uit. Het is mooi om te zien dat de sectie bij het maken van de les steeds meer nadenkt over denkprocessen bij leerlingen en ze de leerlingen ook het vertrouwen geven dat ze zelf tot een oplossing kunnen komen. Het blijkt dat er bij de docenten veel inzicht is in mogelijke oplossingen; lastig blijft nog hoe je een volgorde aanbrengt in het bespreken van die oplossingen, afhankelijk van het doel van de les.”
Natuurlijk kunnen docenten zich ook (verder) bekwamen in het geven van TTP-lessen zonder de LS aanpak. Voor de opstartfase van een professionaliseringstraject blijkt het gezamenlijk werken via LS een stimulans en het geeft veel inzicht in hoe de keuzes in de les het leren van de leerlingen beïnvloeden. Het is een voordeel als teamleden ervaring hebben met het uitvoeren van een LS-cyclus, ook als deze cyclus over een ander thema ging. Teamleden weten dan beter wat bijvoorbeeld het belang van een gedegen lesvoorbereiding, het formuleren van heldere observatiepunten en de werkwijze gedurende de observaties is.
Bronnen
De Vries, S., Verhoef, N. & Goei, S.L. (2016). Lesson Study: een praktische gids voor het onderwijs. Garant-uitgevers.
De Vries, S., & Roorda, G. (2019). Het leren van docenten in een Lesson Study Team: een casestudie. Pedagogische Studiën, 96(6), 401-422.
Lewis, C., Perry, R., & Murata, A. (2006). How should research contribute to instructional improvement? The case of Lesson Study. Educational Researcher, 35(3), 3-14.